SICAK HADDELENMİŞ ÇELİKLER

Sıcak haddeleme işlemi, önceden dökümü tamamlanmış çeliğin yeniden kristalleşme sıcaklığının üzerinde ısıtılarak, istenilen şekil ve boyutlara getirilmesini sağlayan bir metalurjik prosesdir. Haddeleme sıcaklığına kadar ısıtılan çelikler, çelik kalitesine bağlı olarak farklı haddeleme prosesleri ile istenilen nihai forma getirilir. Bu işlemler uygulanarak elde edilen çeliklere ise sıcak haddelenmiş çelikler adı verilmektedir. Sıcak hadde üretim tesislerinde yassı ürünlerin dışında yuvarlak, kare, lama ve altıköşe kesitinde vasıflı/vasıfsız uzun mamulleri de üretilir.

Sıcak haddeleme işleminde kullanılan haddeler, çeliklerin şekillendirilmesini sağlayan merdanelerdir. Haddeler, çeliğin üst ve alt yüzeylerine uygulanan basınç ile şekillendirmeyi gerçekleştirir. Bu merdaneler, farklı boyutlarda ve şekillerde olabilir. Merdanelerin boyutları, üretilecek çeliğin boyutlarına göre belirlenir.

Sıcak haddelenmiş çelikler, otomotiv, inşaat, makine imalat ve diğer birçok sektörde kullanılmaktadır. Sıcak haddeleme işlemi, soğuk haddeleme işlemine göre daha düşük maliyetlidir. Çeliğin yüksek şekillenebilirliğini sağlar. Bu nedenle, çelik, istenilen şekillerde üretilebilir. Çeliğin yüksek mukavemetini sağlar. Bu nedenle, çelik, ağır yüklerin taşınması gereken uygulamalarda kullanılabilir.

Sıcak haddelenmiş çeliklerin başlıca üretim süreci sırası ile aşağıdaki gibidir:

· Yarı mamül hazırlanması: Sıcak haddeleme işlemine tabi tutulacak çelik; ingot, kütük veya slab gibi yarı mamullerden hazırlanır. Bu yarı mamuller, dökümhanelerde veya çelik fabrikalarında üretilir.

· Isıtma: Yarı mamul, haddeleme işlemine tabi tutulmadan önce, yeniden kristalleşme sıcaklığının üzerinde ısıtılır. Bu ısıtmada kok gazı ve doğal gaz kullanılır. Hedef sıcaklık, çelik türüne ve haddeleme işleminin özelliğine göre değişebilir.

· Haddeleme: Isıtılmış yarı mamul, haddeleme makinelerinde, istenilen şekil ve boyutlara getirilir. Haddeleme işleminde, genellikle silindirik haddeler kullanılır. Haddeler, çelik üzerinde basınç uygulayarak, çeliğin şekil değiştirmesini sağlar.

· Proses sırasında oluşan tufali gidermek için basınçlı su kullanılır. Bu işlem sayesinde hem haddelenecek hem de daha sonra soğuk çekilecek malzemede kaliteli yüzey elde edilmesi sağlanır.

· Soğutma: Haddeleme işlemi tamamlandıktan sonra çelik soğutularak sertleştirilir.

Sıcak haddelenmiş çeliklerin genel özellikleri şunlardır:

· Mavi-gri bir renk ve mat bir yüzey,

· Sıcak haddeleme sonucu tufal oluşumundan dolayı pürüzlü bir yüzey,

· Üretim kaynaklı geniş tolerans aralıkları(Soğuk haddelenmiş çelikten daha geniş tolerans aralıklarına sahiptir bunun nedeni çeliğin rekristalizasyon sıcaklığına kadar tavlanıp daha sonra soğutulması ile üretim yapıldığı için soğutma sürecindeki çekme ve genleşme daha az kontrol altında tutulabilir.)

Sıcak Haddelenmiş çeliklere verilebilecek başlıca örnekler şunlardır:

· Yassı ürün grubunda bulunan S235JR, S355JR gibi yapısal çelikler, çoğunlukla kesme kaynaklama işlemleri ile kullanılırlar.

· Soğuk şekillendirmeye uygun endüstriyel alanların hemen hemen hepsinde kullanılabildiğini gördüğümüz DD11 kalite saclar. Mutfak eşyaları üretiminde, havalandırma sistemlerinde, dayanıklı ev aletlerinde, otomotiv ve yan sanayisinde, radyatör üretiminde, beyaz eşya sektöründe kullanılır.

· Soğuk şekillendirme işlemlerine uygun orta ve yüksek mukavemetli düşük alaşımlı, özellikle şasi, güvenlik bariyeri, römork, vinç yapımında kullanılan çeliklerin kalitelerine sıcak haddeleme yöntemiyle üretilen S355MC, S420MC, S460MC gibi kaliteler örnek verilebilir.

· Çelik çubuklar ve profiller. İnşaat, makine imalatı ve diğer birçok endüstriyel uygulama için kullanılan yuvarlak, kare ve düz çubuklar.

· Yapısal Profiller. I-kirişleri, H-kirişleri, lama, köşebentler gibi yapısal çelik bileşenleri, genellikle binaların ve köprülerin iskelet yapısında kullanılır.

· Demiryolu Rayları. Demiryolları için kullanılan ağır raylar da sıcak haddeleme ile üretilir.

· Otomotiv sektöründe, sıcak haddelenmiş çelikler, şasi, gövde, jant ve diğer parçaların üretiminde kullanılır.

· Basınçlı kap ve kazanların imalatında iyi şekillendirilme ve iyi kaynaklanabilirlik özellikleri nedeniyle tercih edilirler.

· Bağlantı elemanları üretimi, hidrolik ve pnömatik sistemler, gemi imalatı sanayii, savunma sanayii gibi birçok alanda kullanılırlar.

Sonuç olarak hem geniş kullanım alanlarına sahip olmaları hemde soğuk haddelenmiş çeliklerin girdisi olmaları sebebiyle sıcak haddelenmiş çelikler üretim ve tüketim bakımından dünya üzerinde en çok hacme sahip çelik çeşididir.

Ferineks Çelik, Kocaeli, İzmir, Manisa ve Gebze bölgelerinde çelik, sac hizmetlerinde öncülük etmektedir. Daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.